Thời gian qua, hoạt động thu thập, chiếm đoạt, mua bán, sử dụng trái phép thông tin, dữ liệu cá nhân trên không gian mạng diễn biến phức tạp. Dữ liệu bị chiếm đoạt, mua bán có quy mô lớn, thuộc hầu hết các lĩnh vực, ảnh hưởng đến hàng triệu cá nhân, tổ chức trên toàn quốc.

Công an thực hiện lệnh bắt giữ Dư Anh Quý.

Hoạt động rao bán, rao mua, sử dụng trái phép diễn ra công khai, dưới nhiều hình thức khác nhau, bao gồm mua bán, trao đổi dưới dạng các gói dữ liệu “thô”; dữ liệu được cung cấp thông qua dịch vụ hỗ trợ quảng bá, chăm sóc khách hàng, marketting. Dữ liệu các đối tượng mua bán, trao đổi chứa thông tin rất chi tiết về các cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp, như: họ tên, ngày sinh, số CMND, địa chỉ, số điện thoại, thông tin tài khoản ngân hàng (bao gồm cả số dư), thân nhân, chức vụ, vị trí công tác… 

Trước thực trạng trên, thực hiện chỉ đạo của lãnh đạo Bộ Công an, Cục An ninh mạng và PCTP sử dụng công nghệ cao phối hợp với Văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã tập trung đấu tranh, làm rõ một số đường dây chiếm đoạt, mua bán dữ liệu quy mô lớn tại Việt Nam.

Đối tượng Lại Thị Phương.

Cuối tháng 1/2021, Cục An ninh mạng và PCTP sử dụng công nghệ cao và Văn phòng Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an đã phối hợp với Công an Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Thanh Hóa, Long An, Đồng Nai tổ chức khám xét khẩn cấp 7 địa điểm, áp dụng biện pháp tố tụng đối với 15 đối tượng liên quan, vô hiệu hoá 6 đường dây chiếm đoạt, mua bán dữ liệu quy mô lớn.

Ngày 26/2, Văn phòng Cơ quan CSĐT, Bộ Công an đã ra Quyết định khởi tố vụ án “Đưa hoặc sử dụng trái phép thông tin mạng máy tính, mạng viễn thông” theo Điều 288 BLHS năm 2015, sửa đổi, bổ sung năm 2017. 

Đến ngày 4/5, Văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an đã ra quyết định khởi tố bị can đối với 2 đối tượng gồm: Dư Anh Quý (SN 1988) và vợ là Lại Thị Phương (SN 1992, Giám đốc Công ty VNIT TECH). Trong đó, Lại Thị Phương đã áp dụng biện pháp cấm đi khỏi nơi cư trú. Những đối tượng còn lại đang được tiếp tục điều tra, làm rõ và xử lý trong thời gian tới.

Cục An ninh mạng và PCTP sử dụng công nghệ cao và Văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an thực hiện lệnh bắt giữ.

Qua điều tra, lực lượng chức năng xác định các đối tượng đã thu thập, chiếm đoạt, mua dụng trái phép gần 1.300GB dữ liệu, chứa hàng tỉ thông tin về các cá nhân, tổ chức trên toàn quốc là khách hàng điện lực; phụ huynh, học sinh tại các trên cả nước; khách hàng của nhiều ngân hàng, trong đó có các ngân hàng lớn nhất Việt Nam; thông tin đăng ký kinh doanh, nhân sự cơ quan nhà nước, bao hiểm, hộ khẩu; dữ liệu viễn thông, thuê bao điện thoại của các nhà mạng Viễn thông lớn nhất Việt Nam; thông tin khách hàng tại các dự án bất động sản trên toàn quốc; khách hàng điện máy trên toàn quốc; thông tin của khách hàng VIP, khách hàng đầu tư tài chính, chứng khoán, khách hàng các ngành SPA, nha khoa, thời trang, thẩm mỹ viện...

Tang vật các đơn vị nghiệp vụ của Bộ Công an thu giữ.

Nhiều đối tượng còn cam kết “bảo hành” (cam kết tính chính xác) và có khả năng cập nhật dữ liệu, trích xuất dữ liệu theo yêu cầu người mua (cho thấy, những dữ liệu “gốc” được thu thập, trích xuất trực tiếp từ các hệ thống quản lý thông tin của các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp). Những dữ liệu này bị rao bán công khai thông qua nhiều trang web, tài khoản, trang, nhóm trên mạng xã hội Facebook, Zalo, Telegram, diễn đàn tin tặc (raidforums.com…).

Bản sao đối tượng dùng để rao bán dữ liệu cá nhân.

Theo Cục An ninh mạng và PCTP sử dụng công nghệ cao cho biết, Các dữ liệu này được các đối tượng thu thập từ nhiều nguồn và bằng nhiều phương thức khác nhau, đáng chú ý là lợi dụng quyền quản trị hệ thống thông tin tại một số cơ quan, doanh nghiệp để trích xuất dữ liệu. Quá trình điều tra, các đơn vị nghiệp vụ đồng thời đã phát hiện nhiều cá nhân, doanh nghiệp (bảo hiểm, trung tâm ngoại ngữ, bất động sản…) mua dữ liệu với số lượng lớn từ các đối tượng để sử dụng trái phép nhằm thu lợi bất chính. Có dấu hiệu về sự thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý của một số cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp đối với thông tin, dữ liệu cá nhân về khách hàng do mình quản lý. 

Bản quảng cáo dữ liệu cá nhân rao bán

Các đối tượng công khai giá bán dữ liệu cá nhân

Trong số đối tượng chiếm đoạt dữ liệu mà Bộ Công an làm rõ chủ yếu lợi dụng quyền quản trị, truy cập hệ thống được cấp để trích xuất dữ liệu trái phép. Đáng chú ý, sau khi chiếm đoạt, các đối tượng công khai rao bán trong thời gian dài nhưng chủ quản hệ thống không phát hiện, ngăn chặn, trình báo với cơ quan chức năng, cũng như thực hiện trách nhiệm với những khách hàng bị lộ thông tin. Có dấu hiệu một số doanh nghiệp khai thác, sử dụng trái phép dữ liệu khách hàng để cung cấp cho bên thứ ba nhằm thu lợi bất chính.

Hiện Văn phòng Cơ quan CSĐT Bộ Công an đang phối hợp với Cục An ninh mạng và PCTP sử dụng công nghệ cao và các đơn vị chức năng điều tra, làm rõ toàn bộ vụ án, xử lý các đối tượng liên quan theo quy định pháp luật.

Nguồn: Báo CAND