Từ vị hoàng tử lưu vong 

Hoàng thân Philip sinh năm 1921 tại đảo Cofu. Ông là con thứ năm và con trai duy nhất của Hoàng tử Hy Lạp Andrew và Công chúa Battenberg Alice. Dòng họ Schleswig-Holstein-Sonderburg-Glücksburg của ông xuất thân từ quý tộc Đan Mạch và lên ngôi tại Hy Lạp năm 1863. 

Gia đình ông sống hạnh phúc trong dinh thự hoàng gia của Vua Constantine I. Tuy nhiên, Hy Lạp trải qua tình trạng chính trị bất ổn vào năm 1922, khiến gia đình Hoàng thân Philip buộc phải chạy trốn sau khi nhà vua bị trục xuất khỏi chính đất nước của mình sau một cuộc nổi dậy.

Hoàng thân Philip năm 15 tuổi. Ảnh: Bảo tàng Norfolk.

Họ đã tới Pháp và được sắp xếp ở một ngôi nhà của họ hàng tại vùng ngoại ô Paris. Kể từ đó, tuổi thơ của Hoàng thân Philip không có một ngôi nhà có thể ở lâu dài.

Lên 8 tuổi, Hoàng thân Philip được đưa tới trường Cheam ở Surrey học trong 3 năm nhưng sau đó đã chuyển tới Đức, nơi mà cả 4 người chị gái của ông đều đã kết hôn. Nhưng sau đó ông đã quay lại Anh và học tại một trường nội trú ở Scotland. Ngôi trường này nằm gần Elgin, Scotland được tiến sĩ Hahn thành lập, người có ảnh hưởng sâu sắc đến Hoàng thân sau này.

Hoàng thân Philip trên thuyền ra chiến hạm HMS Chequers ở Malta năm 1949. Ảnh: Bảo tàng Norfolk.

Tiến sĩ Hahn hiếm khi thấy cha mẹ của Hoàng thân Philip và thấy cậu bé này thường chỉ có một mình nhưng vẫn rất hạnh phúc và vui vẻ. Cậu bé Philip khi đó đã nói về việc gia đình tan vỡ rằng: "Cháu phải học cách xoay xở với việc này. Bác cũng vậy. Mọi người đều vậy".

Được biết, tại ngôi trường của tiến sĩ Hahn, Hoàng thân Philip từng là thủ lĩnh đội khúc côn cầu và cricket. Điều này đã tạo nền tảng căn bản cho sự nghiệp của ông trong hải quân sau này. Hoàng thân Philip gia nhập Hải quân Hoàng gia, bắt đầu bằng việc theo học tại Cao đẳng Hải quân Hoàng gia Anh tại Dartmouth vào tháng 5/1939 và được chú ý vì là học viên xuất sắc nhất.

Đến "người cộng sự đặc biệt" của Nữ hoàng 

Năm 1939 cũng là thời điểm Nữ hoàng Anh Elizabeth II, khi đó là công chúa gặp chính thức Hoàng thân Philip lần đầu tiên tại trường Cao đằng Hải quân. Philip khi đó 18 tuổi đã được giới thiệu với Elizabeth 13 tuổi tại nhà của Hiệu trưởng, người sau này trở thành Đô đốc Sir Frederick Dalrymple-Hamilton.

Khuôn mặt đẹp trai, mái tóc vàng lãng tử và vẻ ngoài khỏe khoắn của Philip đã lọt vào mắt xanh của Lilibet (biệt danh của Nữ hoàng Elizabeth II) khi ông pha trò làm bà vui bằng cách nhảy qua lưới tennis.

Hoàng thân Philip và Nữ hoàng Anh Elizabeth kết hôn năm 1947. Ảnh: Getty Images.

Đám cưới của cặp đôi được tổ chức ngày 20/11/1947, một dịp lễ lớn nhất của Anh sau Thế chiến II. Ban đầu, Đức vua và Hoàng hậu phản đối cuộc hôn nhân này khi họ cảm thấy Philip "thô lỗ, cư xử không phải phép, không được giáo dục và có lẽ không đáng tin". Tuy nhiên, càng hiểu hơn về ông họ càng yêu quý ông, đặc biệt là Đức vua George VI, người luôn đánh giá cao tính cách bộc trực, khiếu hài hước và niềm say mê các hoạt động ngoài trời của Philip.

Vào thời điểm ông kết hôn năm 26 tuổi, vị hoàng thân này gần như mất hết mọi thứ gắn liền với danh tính của mình. Cha ông mất ở Monte Carlo năm 1944 sau khi nợ nần cờ bạc và ông đã mất đi quyền thừa kế, nhà, tên, quốc tịch và nhà thờ. Thậm chí ngày sinh của ông theo lịch Julius và lịch Gregory cũng không giống nhau.

Vợ chồng Nữ hoàng Elizabeth II, Hoàng thân Philip và Công chúa Anne, Thái tử Charles, Hoàng tử Edward, Hoàng tử Andrew tại lâu đài Balmoral tháng 8/1972. Ảnh: Patrick Anson.

Được biết, trong Thế chiến II, ông tham gia chiến trận trên khắp thế giới, trong đó có khu vực Địa Trung Hải năm 1941 và chứng kiến Nhật Bản đầu hàng đồng minh tại vịnh Tokyo năm 1945. Sau Thế chiến II, Hoàng thân Philip kết thúc công việc ở hải quân vào tháng 7/1951 và bắt đầu tập trung vào việc ủng hộ Nữ hoàng sau khi bà thừa kế ngai vàng năm 1952.

Trong suốt cuộc đời mình, Hoàng thân Philip đã dành nhiều thời gian cho các hoạt động xã hội và nghiên cứu khoa học. Thành tựu lâu dài nhất của Hoàng thân Philip là Đề án Giải thưởng của Công tước xứ Edinburgh, bắt đầu năm 1956, nhằm thúc đẩy các doanh nghiệp và nỗ lực của những người trẻ tuổi.

Nữ hoàng Elizabeth từng chia sẻ, Hoàng thân Philip là sức mạnh bà. Ảnh: Getty Images.

Ông cũng là người cộng sự trung thành và đáng tin cậy của Nữ hoàng Elizabeth II – người luôn xuất hiện phía sau bà trong tất cả các cuộc họp, chuyến viếng thăm hay những buổi diễn thuyết. Cựu Trợ lý Thư ký riêng cho Nữ hoàng Anh Charteris đã nói rằng: "Hoàng thân Philip là người duy nhất trên thế giới đối xử với Nữ hoàng như một người bình thường. Tôi nghĩ Nữ hoàng rất trân trọng điều đó”.

Trong lễ kỷ niệm đám cưới năm 1997, Nữ hoàng Elizabeth đã nói rằng: "Ông ấy là sức mạnh của tôi, đã ở lại bên tôi suốt những năm qua. Tôi nợ ông ấy một món nợ lớn".

Một người đàn ông cầm hoa và ảnh của vợ chồng Nữ hoàng Anh bên ngoài Cung điện Buckingham, London, hôm 9/4. Ảnh: Reuters. Hoàng gia Anh hôm 9/4 vô cùng thương tiếc báo tin, Hoàng thân Philip, Công tước xứ Edinburgh, "tình yêu trọn đời" của Nữ hoàng Anh Elizabeth II đã qua đời vào sáng cùng ngày tại lâu đài Winsor, hưởng thọ 99 tuổi. Sau thông báo này, người dân Anh và lãnh đạo nhiều quốc gia trên thế giới đã bày tỏ tiếc thương trước sự ra đi của ông, đồng thời nhấn mạnh những đóng góp của Hoàng thân Philip trong sự tiến bộ chung của xã hội. Hoàng thân Philip tuyên bố không tham gia các sự kiện hoàng gia kể từ năm 2017. Ông xuất hiện chính thức lần cuối cùng vào cuối năm đó trong cuộc diễu hành của Thủy quân lục chiến Hoàng gia ở Cung điện Buckingham.

Nguồn: Báo CAND