Tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 25 tại Myanmar, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã có bài phát biểu quan trọng. Báo CAND xin đăng toàn văn bài phát biểu này.

Năm 2014 để lại dấu ấn đậm nét về một ASEAN đoàn kết, thống nhất trước khó khăn, thách thức; một ASEAN chủ động và trách nhiệm trong việc bảo đảm hòa bình, an ninh và ổn định khu vực; và một ASEAN với quyết tâm và ý chí sẵn sàng bước vào giai đoạn mới - Cộng đồng ASEAN.

Về Cộng đồng ASEAN và định hướng sau 2015:

Chúng ta đang bước vào chặng đường kết thúc hướng tới hình thành Cộng đồng ASEAN vào năm 2015. Để bảo đảm thành công của tiến trình này, đề nghị thời gian tới, ASEAN cần tập trung vào một số vấn đề trọng tâm sau:

Thứ nhất, đến nay tỷ lệ triển khai chung Lộ trình trên 3 trụ cột đạt trên 80%. Những kết quả ấn tượng này thể hiện trách nhiệm và nỗ lực của cả khối cũng như từng quốc gia trong việc thực hiện các cam kết. Về phần mình, Việt Nam đã tích cực phấn đấu và đã đạt tỷ lệ trên 89% trong triển khai các cam kết hợp tác kinh tế cũng như trên hai trụ cột chính trị - an ninh và văn hóa - xã hội. Việt Nam cam kết sẽ nỗ lực hơn nữa trong năm 2015 cùng các nước ASEAN hoàn thành tốt Lộ trình tiến tới Cộng đồng, như mục tiêu đã đề ra.

Thứ hai, ASEAN cần phát huy mạnh mẽ trách nhiệm trong việc duy trì hòa bình, an ninh, ổn định, trong đó có an ninh, an toàn và tự do hàng hải, hàng không ở khu vực. ASEAN cần phải duy trì và thúc đẩy đoàn kết, thống nhất lập trường và chủ động có tiếng nói chung đối với những vấn đề ở khu vực; tăng cường nội lực, tiếp tục phát huy vai trò trung tâm để xây dựng một cấu trúc khu vực với các chuẩn mực ứng xử chung trên cơ sở luật pháp quốc tế và các giá trị, nguyên tắc, chuẩn mực của ASEAN.

Thứ ba, cần đặc biệt nhấn mạnh đến sự gia tăng các thách thức an ninh, nhất là thách thức an ninh phi truyền thống như thiên tai, dịch bệnh, biến đổi khí hậu, an ninh nguồn nước, an ninh hàng hải, khủng bố và tội phạm xuyên quốc gia. ASEAN cần đẩy mạnh các nỗ lực và hợp tác với các đối tác nhằm ngăn ngừa, ứng phó và xử lý hiệu quả các thách thức này; coi đây là nhiệm vụ ưu tiên cao trong hợp tác ASEAN cũng như giữa ASEAN với các đối tác.

Việt Nam hoan nghênh và đánh giá cao các đề xuất nhằm tăng cường hợp tác khu vực tại các Hội nghị Cấp cao lần này như Tuyên bố về Biến đổi khí hậu, phòng chống dịch Ebola, chống khủng bố, các tội phạm xuyên quốc gia… Nhân dịp này, Việt Nam cảm ơn sự ủng hộ và đóng góp tích cực của các nước ASEAN và các đối tác cho thành công của Diễn đàn Biển ASEAN và Diễn đàn Biển ASEAN mở rộng do Việt Nam tổ chức tháng 8/2014.

Thứ tư, về chuẩn bị cho giai đoạn phát triển của ASEAN sau 2015, nhất trí thông qua Tuyên bố về tăng cường năng lực Ban Thư ký ASEAN và nâng cao hiệu quả phối hợp các cơ quan ASEAN và Tuyên bố về những định hướng xây dựng Tầm nhìn Cộng đồng ASEAN; đề nghị các nhà Lãnh đạo giao các Bộ trưởng, các Quan chức Cao cấp của chúng ta tiếp tục chỉ đạo triển khai các công việc liên quan và xây dựngTầm nhìn ASEAN sau 2015 theo hướng vừa tiếp nối vừa phát huy các thành tựu đã đạt được, nhằm nâng cao hơn nữa liên kết, kết nối, vai trò chủ đạo và năng lực của ASEAN trong ứng phó và xử lý các vấn đề chiến lược ở khu vực.

2. Về các vấn đề quốc tế và khu vực:

Hòa bình, hợp tác và phát triển tiếp tục là xu thế chủ đạo trong khu vực Đông Á của chúng ta. Liên kết kinh tế, thương mại, đầu tư, kết nối giữa các nền kinh tế trên thế giới diễn ra hết sức sôi động, nhất là tại Châu Á-Thái Bình Dương. Chúng ta vui mừng ghi nhận những kết quả to lớn trong xây dựng Cộng đồng ASEAN, cũng như trong sự phát triển quan hệ giữa ASEAN với các đối tác.

Tuy nhiên, nguy cơ bất ổn, xung đột cục bộ ở một số khu vực tiếp tục gia tăng cùng với những thách thức an ninh phi truyền thống đang ảnh hưởng không nhỏ, gây quan ngại đối với hòa bình, an ninh, ổn định và phát triển ở khu vựcnhư diễn biến phức tạp ở biển Đông, biển Hoa Đông;tình hình bán đảo Triểu Tiên; khủng bố, bạo lực ở Trung Đông; dịch bệnh Ebola...Trong bối cảnh đó, tôi xin chia sẻ về một số vấn đề sau đây:

Về vấn đề Biển Đông:

+ Tại Hội nghị Cấp cao tháng 5/2014, ASEAN đã bày tỏ quan ngại sâu sắc về những diễn biến phức tạp, làm gia tăng căng thẳng ở Biển Đông và ảnh hưởng đến hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn và tự do hàng hải ở khu vực. Ðến nay, tình hình Biển Đông vẫn tiếp tục phức tạp, trong đó có việc bồi đắp quy mô lớn, làm thay đổi căn bản cấu trúc của nhiều đảo đá, bãi ngầm. Những việc làm này trái với quy định của Tuyên bố DOC.

+ Do đó, tại Hội nghị này, ASEAN cần chủ động và có trách nhiệm hơn nữa trong việc duy trì hòa bình, an ninh và ổn định ở khu vực; tiếp tục yêu cầu các bên liên quan tôn trọng và thực hiện đầy đủ mọi quy định của Tuyên bố ứng xử ở Biển Đông (DOC), trước hết là Điều 5 của Tuyên bố này, thực hiện kiềm chế, không mở rộng hoặc gia tăng căng thẳng, không làm phức tạp thêm tình hình; không sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực; giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình; tôn trọng luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển 1982 (UNCLOS). Đồng thời, ASEAN cần triển khai mạnh mẽ những nội dung đã thống nhất, đặc biệt là việc ASEAN - Trung Quốc cần sớm cụ thể hóa các biện pháp và xây dựng cơ chế nhằm bảo đảm thực hiện đầy đủ Tuyên bố DOC, nhất là Điều 5 của Tuyên bố; đi vào đàm phán thực chất nhằm sớm đạt được Bộ quy tắc COC có tính ràng buộc, cũng như sớm triển khaicác biện pháp “thu hoạch sớm” song song với tiến trình đàm phán về COC.

Về vấn đề khủng bố và bạo lực gia tăng ở Iraq và Syria:

Cùng với cộng đồng quốc tế, Việt Nam lên án mạnh mẽ khủng bố dưới mọi hình thức. Chúng tôi ủng hộ Nghị quyết số 2170 của Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc và mọi nỗ lực của cộng đồng quốc tế nhằm đấu tranh chống chủ nghĩa khủng bố vàbạo lực cực đoan trên cơ sở tôn trọng luật pháp quốc tế, Hiến chương Liên Hợp Quốc. Việt Nam hoan nghênh Tuyên bố của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN ngày 26/9/2014 và ủng hộ việc Hội nghị Cấp cao Đông Á lần này ra Tuyên bố chung lên án các tổ chức khủng bố gia tăng bạo lực hết sức tàn ác ở I-rắc và Xi-ry.

Về dịch bệnh Ebola:

Dịch bệnh nguy hiểm Ebola đang gây hậu quả nghiêm trọng ở châu Phi, có nguy cơ lan rộng rất cao. ASEAN cần ưu tiên các biện pháp hiệu quả để ngăn chặn dịch bệnh, tăng cường phối hợp với nhau, tranh thủ sự hỗ trợ của Tổ chức Y tế Thế giới và những nước phát triển, nhất là trong các lĩnh vực hỗ trợ đào tạo nguồn nhân lực, trang bị y tế và thuốc phòng chống. Việt Nam ủng hộ các Nghị quyết vừa qua của Liên Hợp Quốc và tán thành việc Hội nghị Cấp cao Đông Á lần này ra Tuyên bố chung ứng phó khu vực với dịch bệnh Ebola