Thi vấn đáp là hình thức trả lời trực tiếp đang dần được phổ biến ở các trường CAND nói chung và Trường Cao đẳng CSND I nói riêng. Đây là một hình thức đánh giá kết quả học tập của học viên sau quá trình học tập và rèn luyện tương đối chính xác, nơi thể hiện kiến thức và khả năng của người học; giúp rèn cho học viên khả năng trình bày, diễn đạt và bảo vệ quan điểm của mình. Đồng thời, đó cũng là cách để học viên rèn luyện cho mình khả năng nghe, nắm bắt vấn đề (ở đây là câu hỏi), khả năng phản ứng nhanh và đưa ra giải pháp, rèn luyện thần kinh “thép”, phương pháp “đối mặt”…
Giáo viên Khoa Lý luận chính trị, KHXH và nhân văn thực hiện thi vấn đáp cho học viên
Có rất nhiều học viên khi kiểm tra, thi tự luận đạt điểm số khá cao nhưng khi đứng trước kỳ thi vấn đáp lại thiếu tự tin, lo lắng, mất bình tĩnh dẫn đến kết quả không như mong muốn. Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng trên do:
Trước hết, kết quả thi vấn đáp của học viên phụ thuộc vào phương pháp giảng dạy và truyền tải kiến thức của giáo viên trên lớp học. Vì vậy, giáo viên cần xác định những vấn đề trọng tâm, giúp học viên hiểu, khắc sâu kiến thức, nắm vấn đề cơ bản ngay trên lớp. Đồng thời trong thảo luận, giáo viên hướng dẫn học viên giải quyết các vấn đề phù hợp với hình thức hỏi thi vấn đáp.
Thứ hai, kết quả thi vấn đáp chủ yếu phụ thuộc vào sự nỗ lực phấn đấu học tập và rèn luyện của chính học viên. Đây là yếu tố giữ vai trò quyết định. Để đạt kết quả cao khi thi vấn đáp, học viên cần: Trên lớp chú ý nghe giảng, ghi chép bài đầy đủ với phương châm “Học thực chất, thi thực chất, kết quả thực chất”; Chuẩn bị bài chu đáo trước khi lên lớp, phát huy tính chủ động, sáng tạo của bản thân trong giờ học, giờ thảo luận, làm bài tập nhóm.... nhằm đào sâu, hiểu và nhớ lâu kiến thức đã học; thường xuyên ôn tập các nội dung kiến thức trọng tâm; xác định đúng yêu cầu của đề thi vấn đáp để đưa ra quyết định đúng với nội dung trả lời.
Để có bài thi vấn đáp hoàn chỉnh và đạt kết quả tốt cần đảm bảo đủ các bước:
Bước 1. Chuẩn bị tốt về kiến thức, tâm lý, sức khỏe và cách thức tổ chức thi của môn thi.
Bước 2. Thực hiện bài thi vấn đáp
Học viên chuẩn bị câu trả lời sau khi bốc thăm câu hỏi
Học viên tận dụng tối đa khoảng thời gian chuẩn bị bài thi sau khi bốc thăm câu hỏi. Học viên nên lập dàn ý chi tiết câu trả lời để làm cơ sở cho việc thuyết trình.
Phải luôn bình tĩnh, trình bày tự tin, lưu loát, rõ ràng. Tự tin quyết định tới 50% thành công của một bài thi vấn đáp đó. Khi trình bày vấn đề của mình, học viên hãy chứng tỏ rằng mình rất tự tin ngay từ cách nói, cách diễn đạt: “Thưa thầy, với vấn đề này, em xin phép được trả lời như sau...”, “Thứ nhất là, thứ hai là....”, “Thưa thầy/cô, em đã trình bày xong câu trả lời của mình ạ!”. Cách diễn đạt mạch lạc sẽ thể hiện sự tự tin trong con người học viên, và học viên hoàn toàn chủ động trước câu hỏi.
Bên cạnh đó, học viên cần lưu ý các vấn đề sau:
Thứ nhất, trong lúc trình bày, thí sinh nên nhìn vào giáo viên, không nên cúi mặt hay nhìn đi chỗ khác thể hiện sự tôn trọng người đối thoại và tập trung vào vấn đề với một thái độ nghiêm túc.
Thứ hai, một điều khó tránh khỏi khi thực hiện bài thi vấn đáp là thầy cô có quan điểm khác hay bác bỏ câu trả lời của mình, các bạn không nên mất bình tĩnh. Học viên hãy từ từ trình bày, phân tích quan điểm của mình và lắng nghe quan điểm của thầy cô. Đặc biệt, không nên cãi lại thầy cô với thái độ không mang tính xây dựng.
Thứ ba, thi vấn đáp các thầy cô không chỉ đòi hỏi bạn trả lời câu hỏi mình bốc thăm được mà còn hỏi một số câu hỏi phụ nữa để kiểm tra kiến thức của bạn. Thông thường thầy cô sẽ yêu cầu bạn liên hệ câu trả lời với thực tế, vì vậy hãy tập trung trả lời, vận dụng hết những hiểu biết của bạn vào đó. Câu hỏi phụ không có nghĩa chỉ trả lời qua loa là được.
Thứ tư, trong quá trình vấn đáp, thí sinh nên có thái độ cầu thị, tôn trọng, chân thành, nói năng nhẹ nhàng, rõ ràng, mạch lạc, tuyệt đối tránh “chất vấn” lại giám thị hỏi thi hay có cử chỉ, thái độ thiếu tôn trọng giám thị….
Thứ năm, học viên cần rèn luyện trí nhớ. Để “ghi nhớ” tốt cần: Xác định mục tiêu nhớ để làm gì? Thật tập trung trong quá trình ôn tập kiến thức; sử dụng tất cả giác quan để nhớ và ôn tập (tai nghe, miệng đọc, tay viết, mắt nhìn…); sử dụng các thao tác nhớ logic (so sánh, phân tích, hệ thống, lập dàn ý, ….)
Trên đây là một vài chia sẻ về nguyên nhân, cách học và cách trình bày một bài thi vấn đáp để đạt được hiệu quả cao. Hy vọng thực sự có ích cho các em học viên trong quá trình học tập và rèn luyện. Chúc các em học viên có một mùa thi hiệu quả!
Đại úy, Ths Đỗ Thị Lệ Mỹ
Khoa Lý luận chính trị, KHXH và nhân văn